DEVAM: 19- HUMMA
(HASTALlğı ATEŞi) CEHENNEM'İN HARARETİNDEN (BİR PARÇA) DIR, SİZ ONU SU İLE
SOĞUTUNUZ, BABI
حدّثنا
أَبُو
سَلَمَةَ
يَحْيَى بْنُ
خَلَفٍ.
حدّثنا
عَبْدُ
الأَعْلَى
عَنْ
سَعِيدٍ، عَنْ
قَتَادَةَ،
عَنِ
الْحَسَنِ،
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ؛
أَنَّ
رَسُولَ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم قَالَ: ((الْحُمَّى
كِيرٌ مِنْ
كِيرِ جَهَنَّمَ.
فَنَحُّوهَا
عَنْكُمْ
بِالْمَاءِ
الْبَارِدِ)).
في الزوائد:
إسناده صحيح
ورجاله ثقات.
Ebû Hureyre
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurmuştur: «Humma (hastalığı) cehennemin körüklerinden bir körüktür.
Siz onu soğuk su ile kendinizden uzaklaştırınız.»
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Bunun senedi sahih olup ravilerl sika zatlardır.
AÇIKLAMA: Bu babın ilk hadisini Buhari, Müslim ve Tirmizi de rivayet etmişlerdir.
İbn-i Ömer (r.a.)'ın hadisi ise Buhari, Müslim, Nesai ve Ahmed tarafından da
rivayet edilmiştir. Rafi (r.a.)'ın hadisini Buhari. Müslim ve Tirmizi de
rivayet etmişlerdir. Ancak onların rivayetlerinde hadisin İbn-i Ammar (r.a.)
ile ilgili kısmı yoktur. Esma (r.anha)'nın hadisine gelince bunu Buhari ile
Müslim de rivayet etmişlerdir.
Ebu Hureyre
(r.a.)'ın hadisi, notta belirtildiği gibi Zevaid nevindendir.
Hadislerde
geçen bazı kelimeleri açıklayalım: Feyh: Hararetin şiddeti, yayılması ve
yükselmesi manalanna gelir.
Va'k: Humma
hastalığı hararetinin şiddetinden duyulan ıstıraptır. Bu ıstıraba tutulan
hastaya da Mevüke denilir.
Ceyb: Elbisenin
yakasıdır. Kir ise demireinin kullandığı kürüktür.
Humma
hastalığının soğuk su ile tedavi edilmesi Tıbb-i Nebevi'dendir. Resül-i Ekrem
(s.a.v.) hummalı kişinin vücüduna su serpilmesini tavsiye buyurmuş olmasına
Esma (r.anha)'nın uygulaması işaret etmektedir. Zamammızın tabibleri de
genellikle hummalarda bu tedavi şeklini kabul ve tavsiye etmektedir.
Bu hadisler
müteaddid şekillerde yorumlanmıştır. Alimlerin bir kısmı Esma (r.anha)'nın
uygulaması biçiminde yorumlamışlardır. Yani humma hastalığına yakalanan kişinin
yakası ile vücüdu arasına su serpmek süretiyle tedavi etmektir.
Sindi'nin
naklen beyanına göre el-Enbari de: Bundan maksad hastanın şifaya kavuşması için
suyu sadaka etmektir. Çünkü en faziletli sadaka susamış kimseleri suvarmaktır,
demiştir. Fakat bu yorum, hadislerin zahirine uygun değildir.
Sindi bu arada:
Bir adam bu hadisleri yanlış yorumlayarak humma hastalığına tutulmuş iken gidip
yıkamyor ve bu yüzden fenalaşıp bir tehlikeyi atlattıktan sonra: Bu tedavi uygun
değildir, demek suretiyle büyük bir hataya düşüyor. Çünkü o adam hadisten
kasdedilen manayı bilmediği için yanlış hareket etmiş, şeklinde bilgi veriyor.
Bazı ilim
adamları da: Humma hastalığı çeşitlidir. Hastanın vücuduna su serpmek bu
hastalığın bazı çeşitleri için yararlıdır. Hicaz humması bu nevidendir. Bu
hadisler bu nevi hummalar içindir. Nitekim Nebi (s.a.v.), yakalandığı son humma
hastalığında mübarek vücuduna su döktürmüştür. derler.
''Humma
hastalığı cehennem hararetinin şiddetinden bir parçadır'' ifadesi iki şekilde
yorumlanmıştır :
Bir kavle göre
bundan maksad anılan hastalığın hararetini cehennemin hanlretine benzetmektir
ve insanların dikkatini cehennemin şiddetine çekmektir. Diğer bir görüşe göre
bu ifade hakik' manada kullanılmıştır. Ya'la hummalı kişinin vücudunda meydana
gelen hararet gerçekten cehennem'in hararetinden bir parçadır. Allah Teala bir
takım sebeblerle bu hararetin meydana gelmesini takdir buyurmuştur ki insanlar
bundan ibret alsın. Nasıl ki dünyada görülen bir takım sevinçler ve lezzetler
cennetin nimetlerindendir. Allah bunu da örnek ve teşvik için yaratmıştır.
Daha geniş
bilgi almak için Tirmizi'nin Tıb kitabında rivayet ettiği bu hadislerin izahına
ait Tuhfe'nin ilgili babına müracaat edilebilir.